प्रातः कर दर्शनं मन्त्र

         प्रातः कर दर्शनं मन्त्र 

कराग्रे वसते लक्ष्मी करमध्ये सरस्वती । 
करमुले तू गोविन्दं प्रभाते कर दर्शनम् ॥

 अर्थात - मेरे हाथ के अग्रभाग में भगवती लक्ष्मी का निवास है । मध्य भाग में विद्यादात्री सरस्वती और मूल भाग मे भगवान विष्णु का निवास है । अतः प्रभातकाल में मैं इनका दर्शन करता हूं ।

इस श्लोक मे धन की देवी लक्ष्मी, विद्या की देवी सरस्वती और अपार शक्ति के दाता, सृष्टि के पालन हार भगवान विष्णु की स्तुति की गई है, ताकि जीवन में धन विद्या और भगवत कृपा की प्राप्ति हो सके ।


Comments

Post a Comment

Thanks for comment

Popular posts from this blog

अर्थसंग्रहः अनुसार धर्म विवेचनम्

                            प्रस्तावना   -   अर्थसंग्रह इति नामकरणस्य अभिप्राय अस्ति - ‘अर्थानां मीमांसाशास्त्रप्रतिपादितानां विषयाणां संग्रहः’ मीमांसा शास्त्रे प्रतिपादित विषयाणां एकत्र संग्रह वर्तत्ते । इति दृष्टवा लौगाक्षिभास्करः ‘पूर्वमीमांसा अर्थसंग्रहः’ नामकं प्रकरणं मीमांसा सूत्रस्य उपरि लिखितम् अस्ति ।      अस्मिन् ग्रन्थे ‘धर्म स्वरूपस्य’ विचारः जैमिनीय सिद्धान्तस्य विवेचनस्य विषयं अस्ति ।      जैमिनीय सूत्रस्य प्रथम सूत्रम् - ‘अथातो धर्मजिज्ञासा’ अस्ति । अत्र ‘अथ’ शब्दः वेदाध्ययनानन्तर्य वचनः । ‘अतः’ शब्दो हि वेदाध्ययनस्य दृष्टार्थत्वं ब्रूते । मीमांसाशास्त्रस्य उद्देश्यः धर्मस्य व्याख्या करणीयम् अस्ति । कुमारिलभट्टः कथयति - ‘धर्माख्यं विषयं वक्तु मीमांसायाः प्रयोजनम् ” । अर्थात् - धर्मस्य विषये कथनम् मीमांसादर्शनस्य प्रयोजनम् अस्ति । धर्मः किम च तस्यः लक्षणं –   1. लौगाक्षिभास्...
Read more

वेदान्त दर्शनम्

Image
                                                          वेदान्त दर्शनम्     वेदान्त दर्शनम् =  महर्षि  बादरायणः वेदान्त सार = सदानन्दयोगिन्द्रः वेदान्त सार लक्षणानि वेदान्तः-वेदान्तो नामोपनिषत्प्रमाणं तदुपकारिणि शारीरिकसूत्रादीनि च। अनुबन्धः-तत्रानुबन्धो नामाधिकारिविषयसम्बन्धप्रयोजनानि। अधिकारी :-अधिकारी तू विधिवत् अधीतवेदवेदाङ्गत्वेन आपाततः अधिगताखिलवेदार्थः अस्मिन जन्मनि जन्मान्तरे वा काम्यनिषिद्धवर्जनपुर:सरं नित्यनैमित्तिकप्रायश्चित्तोपासनानुष्ठानेन निर्गतनिखिलकल्मषतया नितान्त- निर्मलस्वान्तः साधनचतुष्टयसम्पन्नः प्रमाता। काम्यानि:-काम्यानि स्वर्गादीष्टसाधनानि ज्योतिष्टोमादीनि। निषिद्धानिः-निषिद्धानि नरकाद्यनिष्टसाधनानि ब्राह्मणहननादीनि। नित्यानिः-नित्यानि अकरणे प्रत्यवायसाधनानि सन्ध्यावन्दादीनि। नैमित्तिकानि:-नैमित्तिकानि पुत्रजन्माद्यनुबन्धीनि जातेष्ट्यादीनि। प्रायश्चित्तानिः-प्रायश्चित्त...
Read more

शुनःशेप आख्यानम्

                                      शुनःशेप आख्यानम्   ( ऐतरेय उपनिषत् 33 वाँ अध्याय) देवता वरूण ,  एषः निर्विवाद सत्यमस्ति। यत् ब्राह्मण-साहित्ये याज्ञिक कर्मकाण्डय प्राधान्यमस्ति। ब्राह्मणग्रन्थेषु प्रकारद्वयम् सामग्री उपलभ्यते । एकं तु यम् विधेः अन्तर्गत करोति। द्वितीय सः यमर्थवाद कथ्यते । विधौ यज्ञ-यागादीनां गतिविषयानां   व्याख्या तेषु प्रकाश उद्भवति । अर्थवादस्य अन्तर्गत इतिहास पुराण   आख्यानादयः प्राप्यन्ते । यः याज्ञिक क्रियां सर्वसाधारण सुलभ ज्ञेयश्त भवति । प्रथम तु यज्ञानां स्वरुप स्पष्टीकरण द्वितीय चारित्रिक सामाजिक आर्दशानां स्थापना।   ऋग्वेदे आख्यानानां संख्या न्यूना न अस्ति। एषु कानिचित्   आख्यनानि वैयक्तिक देवतायाः विषये अस्ति।   ऋग्वेदे ३० आख्यानानां स्पष्टनिर्देशं वर्त्तते । येषु शुनः शेपादि आख्यानमपि वर्त्तते । शुनः शेपस्य आख्यान ऋग्वेदस्य अनेकेष...
Read more